.jpg)
Tokyo'daki Dörtlü Güvenlik Diyaloğu Zirvesi sırasında Rus ve Çin savaş uçaklarının Japon hava sahasına yaklaşması gerilim yarattı
JAPONYA, ABD, Avustralya ve Hindistan'dan oluşan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) Zirvesi, Çin ve Rusya'nın savaş uçaklarını Japon hava sahasına yaklaştırmasının gölgesinde gerçekleşti.
Japonya, ABD, Avustralya ve Hindistan'dan oluşan QUAD ülkelerinin liderleri, Japonya'nın başkenti Tokyo'da gerçekleştirdikleri dörtlü zirvede bu hafta bir araya geldi.
Japonya Başbakanı Fumio Kishida, ABD Başkanı Joe Biden, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi toplantının başında basına açıklamalarda bulundu.
Zirveye ev sahipliği yapan Japon lider Kishida son yaşanan olayların barış ve istikrarı korumak için uluslararası işbirliğinin önemini bir kez daha gösterdiğini belirterek, "Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırgan tutumu, Birleşmiş Milletler ilkelerine doğrudan bir meydan okumadır. Aynı durumun Hint-Pasifik bölgesinde de yaşanmasına izin vermemeliyiz" ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Joe Biden ise QUAD ülkelerinin karşı karşıya olduğu zorluklara dikkat çekerek, "Uluslararası düzenin temel ilkeleri, toprak bütünlüğü ve egemenlik hakları, uluslararası hukuk ve insan hakları dünyanın neresinde ihlal edilirse edilsin her zaman savunulmalıdır. Bu nedenle dört ülkeyi bekleyen çok iş var" dedi.
Birliğin uzun yıllar boyunca gelişerek varlığını sürdüreceğine inandığını kaydeden Biden, "QUAD geçici bir heves değil" şeklinde konuştu.
Yeni seçilen ayağının tozuyla zirveye katılan Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ise, yeni hükümetin önceliklerinin QUAD ülkelerinin gündemiyle uyumlu olduğuna dikkat çekti.
Albanese, bu öncelikleri "İklim değişikliği konusunda harekete geçmek ve daha iyi ekonomik güvenlik, daha iyi siber güvenlik, daha iyi enerji güvenliği ve daha iyi çevre ve sağlık güvenliği yoluyla daha güçlü ve dirençli bir Hint-Pasifik bölgesi oluşturmak" sözleriyle özetledi.
Albanese ayrıca, liderlerin bir sonraki toplantısının 2023’te Avustralya topraklarında gerçekleşmesi gerektiğini söyledi.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi de, "Dörtlü, kararlılığımız ve demokrasilerimizin gücü sayesinde etkili bir grup haline geldi. Şimdi tüm ülkelerin işbirliğiyle özgür ve açık bir Hint-Pasifik vizyonunu gerçekleştirme yolunda ilerliyoruz" diye konuştu. ' Zirvenin basına kapalı kısmında Hint-Pasifik bölgesini doğrudan ilgilendiren Kuzey Kore eksenli güvenlik sorunu ve Çin'in bölgede artan askeri varlığı gibi konuların yanı sıra Rusya'nın Ukrayna işgali gibi küresel meselelerin ele alındığı belirtildi.
QUAD olarak da bilinen Dörtlü Güvenlik Diyaloğu, Japonya, ABD, Avustralya ve Hindistan arasında 2007'de başlatılan ve 2017'de dörtlü bir ittifak halini alan Çin'e karşı gayrı resmi bir stratejik ortaklık olarak tanımlanıyor.
Çin ve Rusya zirveye gölge düşürdü
Öte yandan, zirve sırasında Rus ve Çin savaş uçaklarının Japon hava sahasına yaklaşması gerilim yarattı. Savaş uçaklarını hızla havalandıran Japonya, QUAD zirvesi sırasında bu adımı kışkırtıcı olarak tanımladı ve "ciddi kaygıları" olduğunu ifade etti.
Japonya Başbakanı Fumio Kishida, grubun herhangi bir ülkeyi hedef almadığını söyledi.
Liderlerin buluşması sırasında Rus ve Çin savaş uçakları bölgede 13 saat süren ortak devriye görevi yürüttü.
Çin ve Rus savaş uçaklarının devriyesi, ABD Başkanı Joe Biden'ın zirveden önce demokratik Tayvan'ı savunmak için güç kullanabileceğini söyleyerek Çin'in tepkisini çekmesiyle başladı.
Biden, daha sonra Amerika'nın Tayvan'la ilgili yürüttüğü "stratejik belirsizlik" politikasında herhangi bir değişiklik olmadığını söyledi.
Japonya Savunma Bakanı Nobuo Kishi, devriye görevini, Pekin ve Moskova'nın kışkırtıcı eylemi olarak tanımladı. Kishi, "Bu hamlenin dörtlü zirve sırasında gelmesinin geçmişe kıyasla daha kışkırtıcı olmasına yol açtığına inanıyoruz" dedi.
Savunma Bakanı Kishi, ABD Başkanı Biden'ın Tokyo'dan ayrılmasından sonra düzenlediği basın toplantısında, Japonya'nın da kendi uçaklarını havalandırdığını ve diplomatik kanallar aracılığıyla Rusya ve Çin'e "ciddi kaygılarını" ilettiğini kaydetti.
Güney Kore ordusu da en az dört Çin ve dört Rus savaş uçağının, hava savunma sahasına girmesi üzerine kendi jetlerini havalandırdı.
Çin Savunma Bakanlığı'nın internet sitesinde, Rusya'nın Ukrayna işgalinden sonra ilk kez yapılan devriye görevinin yıllık askeri tatbikatların bir parçası olduğu kaydedildi. 2019 yılından bu yana ortak tatbikatlar yürüten Çin ve Rusya, bu tatbikatları yılın ikinci yarısında gerçekleştiriyordu.
Dörtlü grubun liderleri, görüşmeden sonra yaptıkları ortak açıklamada, "Ukrayna'daki çatışmalara kendi ülkelerinin yanıtlarını ve devam eden insanlık krizini ele aldıklarını" bildirdi.
Hindistan'a ödün mü verildi?
Dörtlü zirve sonrasında Kishida, Hindistan Başbakanı Narendra Modi dahil liderlerin Ukrayna hakkındaki kaygılarını paylaştığını ve dört liderin de hukukun üstünlüğü, egemenlik ve toprak bütünlüğü üzerinde fikir birliği içinde olduklarını söyledi.
Ancak dörtlü grubun açıklamasında "Rusya" ya da "Rus" kelimelerine yer verilmedi. Bu durum, uzun zamandır Rusya'yla yakın bağları olan Hindistan'a ödün verdiği şeklinde yorumlandı.
Biden'ın Tayvan açıklaması ne anlama geliyor?
Öte yandan Biden'ın Tayvan hakkındaki görüşleri, heyetlerin ve medyanın odak noktası haline geldi.
Washington, yasalar gereği Tayvan'a kendini savunması için gereken araçları sağlama yükümlülüğü altında olsa da, uzun yıllardır Çin'in olası saldırısı karşısında Tayvan'ı korumak için askeri müdahalede bulunup bulunmayacağı konusunda "stratejik belirsizlik" politikası güdüyor.
Biden'ın Tokyo'daki zirve öncesinde Tayvan'a askeri destek verilebileceği şeklindeki açıklaması, ABD Başkanı'nın ada ülkeyi koruma yönündeki kendi kişisel eğilimini ortaya koyan ve düşünmeden sarfedilen bir söz olarak yorumlandı.
Biden daha sonra Amerika'nın Tayvan politikasında değişiklik olup olmadığına ilişkin bir soruya "Hayır. Politikamız hiç değişmedi. Bunu daha önceki açıklamam sırasında da vurguladım" yanıtını verdi.
Kimileri, Biden'ın Tayvan konusunda hatalı konuştuğunu, gaf yaptığını söylese de bazı uzmanlar, ABD Başkanı'nın dış siyasetteki geniş kapsamlı deneyimlerinin ve Japonya Başbakanı Kishida'nın yanında, Rusya'nın Ukrayna işgali sonrasında görüşlerini açıklamasının yanlışlıkla atılan bir adım olmadığını savunuyor.
Diğer uzman ve danışmanlar da Asya turu sırasında Biden'ın Çin'e "Rusya'nın Ukrayna'da yaptığını Asya'da, özellikle de Tayvan'da yapma" şeklinde açık bir mesaj verdiği görüşünde.
Tayvan'ı kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak kabul eden Çin, Washington'la ilişkilerde Tayvan'ın en hassas ve önemli sorun olduğunun altını çiziyor.
